Doe mij maar KakkerlAQ!

Het zou maar zou kunnen dat bovenstaande titel bij jou de associatie oproept van één van de vele hippe foodtruckfestivals die afgelopen zomer plaats hebben gevonden. Je weet wel, daar waar stoere, bebaarde mannen met zwarte plastic handschoentjes de meest vergezochte biologische creaties uit hun retro geschilderde oldtimer bus tevoorschijn toveren. Toch gaat deze post daar niet over. Het raakt een andere hype, die van de “unicorn”.

De hype voorbij

In vorige posts schreven wij al over de wereld van startups, de gecreëerde hype eromheen en de toegevoegde waarde en kwalificering van dit type bedrijven. En net als bij de foodtruckfestivals komen we ook in deze wereld exotische dieren tegen. Zo heb je wellicht kennisgemaakt met de term “unicorn”. Deze term, letterlijk vertaald ‘eenhoorn’, wordt gebruikt voor startup bedrijven die binnen tien jaar tijd een waardering van $1 miljard weten te bereiken op basis van de investeringen die zij hebben gekregen. Normaliter een zeldzaamheid, maar in Silicon Valley (VS) stond er in 2015 wekelijks minimaal één nieuwe eenhoorn op. In hun angst om de volgende Facebook of Uber te missen doken investeerders op elke startup met een leuk, maar vaak onbewezen idee, en investeerden miljoenen. Maar de tijden zijn inmiddels anders, het geld stroomt minder rijkelijk, investeerders zijn kritischer en de meeste eenhoorns kunnen hun torenhoge waarderingen niet waar maken.

Zo beoordelen investeerders jouw startup

“Eerst de vent en dan de tent” is iets wat je misschien vaker hebt gehoord. Om de risico’s en het potentieel van startups te kunnen inschatten, gebruiken investeerders een (impliciete) checklist met criteria. De ‘vent’ is natuurlijk een belangrijk onderdeel van een startup, omdat een goede ondernemer een matig plan nog kan bijsturen. Maar welke criteria gebruiken investeerders nog meer?

Wij hebben met Golden Egg Check onderzoek gedaan naar de criteria die venture capital investeerders (VCs) gebruiken om startup en scale-up bedrijven te beoordelen. Deze VCs investeren per definitie in een risicovolle fase van een bedrijf, en maken daarom een inschatting van zowel de risico’s als de potentie van de startup; hoe groot kan dit bedrijf worden en wat is de kans daarop?

Toen wij een rondje deden langs vrijwel alle VCs in Nederland, van 5square tot Vortex Capital Partners, hebben wij hun investeringscriteria geïnventariseerd. Dit heeft geresulteerd in een overzicht van de 21 belangrijkste criteria die verdeeld zijn over 7 clusters.

Voor alle startups geldt; gebruik deze criteria in je voordeel om op de juiste aspecten van je startup waarde te creëren. Want ook als je geen investeerder zoekt, is het relevant om als ondernemer kritisch naar je eigen bedrijf te kijken. Grote kans namelijk dat je zelf de grootse investeerders in jouw onderneming bent!

Team
Het gaat dus niet alleen om de ‘vent’ maar om het hele ondernemersteam. Zijn ze complementair aan elkaar, bijvoorbeeld een ‘hustler (CEO), hacker (CTO) en hipster (designer)? Als ze al eerder hebben samengewerkt en een succesvol trackrecord hebben als ondernemer, zijn dat zeker bonuspunten. Commitment is ook belangrijk, geen investeerder zit te wachten om in te stappen in een neven-projectje.

Executie
Opvallend vaak noemen investeerders ‘ambitie’ als criterium. Het team moet de juiste ambitie, visie en mentaliteit hebben om van de startup een succes te willen en ook kúnnen maken. Daarom is het kunnen uitvoeren van een goede (go-to-market) strategie, en oog hebben voor de belangrijkste risico’s, ook vaak essentieel.

Groei
Elke risico-investeerder stapt in met het doel om de participatie in waarde te laten toenemen en deze weer te ‘exitten’ voor (veel) meer geld. Daarom hechten zij zoveel waarde aan de (internationale) groeipotentie van de startup. Hieraan gekoppeld is een schaalbaar business model, want schaalbaarheid kan groei faciliteren.

Marktkans
De markt wordt door ondernemers nog wel eens overschat in omvang en onderschat qua moeite die het kost om er voet aan de grond te krijgen. Ondernemers die duidelijk weten wie hun klanten zijn, en die zich bovendien richten op een grote en groeiende markt, hebben een streepje voor bij investeerders.

Waardepropositie
Hoe ‘pijnlijker’ het probleem is dat een klant heeft, hoe groter de bereidheid om dit probleem op te lossen. Dit onderscheidt startups met een must-have product van startups met een nice-to-have gadget. Investeerders houden van duidelijke waardeproposities (10x beter > 10% beter). Marktvraag, bijvoorbeeld in de vorm van (eerste) klanten, toont aan dat de waardepropositie kan worden verzilverd.

Concurrentievoordeel
Een duidelijke waardepropositie is mooi, maar een duidelijke waardepropositie die superieur is aan die van concurrenten en een duurzaam concurrentievoordeel biedt, is helemaal interessant. Hoe de waardepropositie te beschermen valt, verschilt per type bedrijf. Voor medtech en pharma startups is een patent vrijwel altijd essentieel, software bedrijven moeten op een andere manier hun momentum vinden en behouden.

Investeringskans
Tot slot het financiële plaatje, en dat is meteen een paradox. Investeerders willen een interessant vooruitzicht zien, een mooie hockeystick-curve bij voorkeur. Maar: een financiële prognose is altijd lastig te geven gezien de onzekerheid van een startup. Om de hockeystick op waarde te kunnen schatten, hechten investeerders veel belang aan de aannames betrekking tot kosten (‘burn rate’) en opbrengsten die eraan ten grondslag liggen. Het is goed om een hockeystick-curve te laten zien, maar zorg wel voor een realistische onderbouwing. Uiteindelijk willen investeerders weer van hun participatie af, dus ook exit-potentie op termijn is wenselijk.

Toepassing in Startup50 Gelderland
Bovenstaande criteria hebben wij als Golden Egg Check team, en met hulp van experts in het Gelderse ecosysteem, gebruikt om de aangemelde en gescoute startups te beoordelen voor Startup50 Gelderland als onderdeel van Startup Fest Europe. Hierdoor hebben wij 200+ startups in twee rondes naar een top 50 voor het Startup50 magazine kunnen filteren. Dit magazine wordt op 25 mei, tijdens Startup Fest Europe, gepresenteerd.

Weten hoe goed jij scoort op deze criteria en hoe investor ready jouw startup is? Je kunt een gratis account aanmaken bij Golden Egg Check op http://www.goldeneggcheck.com.

Deze blogpost verscheen ook in aangepaste vorm op Sprout.

Mijn favoriete blog posts in 2015 van Nederlandse VCs, ondernemers en andere enthousiastelingen

Het jaar is bijna ten einde. Ik heb van de gelegenheid gebruik gemaakt om mijn leeslijst bij te werken en de beste blog posts die ik in 2015 heb gelezen in een overzicht te zetten. Ik hou van blog posts die een nieuw geluid laten horen, die gebaseerd zijn op een mooie analyse, die tastbare inzichten geven en/of die iets waardevols toevoegen aan het Nederlandse startup ecosysteem. Dit zijn mijn favoriete blog posts en artikelen van of over de Nederlandse venture capital en startup scene in 2015, in willekeurige volgorde:

Help! Ik heb geld opgehaald. En nu?
Herman Hintzen op Emerce
Het ophalen van kapitaal is geen doel maar een middel. Daarom vind ik de insteek van dit stuk van Herman Hintzen (henQ) zo interessant; eigenlijk begint het pas als je kapitaal hebt opgehaald. De criteria in de checklist die hij noemt (o.a. schaalbaarheid, team maturity, business model), zijn trouwens ook opgenomen in onze Golden Egg Check.

Venture Capital, A Game Called ‘Unicorn Hunting’?
Pieter Welten op VeeCee
Sowieso is het de moeite waard om de blogs op VeeCee te bekijken. Verschillende jonge VCs (o.a. van henQ, Prime Ventures, Newion Investments en Endeit) delen hun inzichten en ervaringen. Deze blog post van Pieter, waarin het venture capital model wordt omschreven, vond ik waardevol omdat ik merk dat het voor ondernemers niet altijd duidelijk is waarom VCs alleen maar investeren als ze verwachten dat er enorme groeipotentie is. Een haalbare, okeeje propositie kan heel succesvol worden voor de ondernemer, maar past minder goed in het VC model waar er gezocht wordt naar de klapper die alle verliezen weer goed maakt. Maar omdat het zo lastig is van tevoren te weten welke de klapper gaat worden, moeten VCs zo selecteren dat elke investering de potentie heeft een klapper te worden.

VC firm Atomico has researched the size of the late-stage funding gap in Europe (and the opportunity ahead)
Tom Wehmeier en Neil Murray op tech.eu
Op basis van startup- en venture capital-data heeft Tom Wehmeier van Atomico een analyse gemaakt van de funding gap in Europa. De data suggereren o.a. dat “early stage funding is aligned with the opportunity, later-stage funding is not” en “the shortfall between European VC funds being raised versus capital invested in Europe is increasing”. Concluderend denkt Wehmeier dat voor Europa het beste er nog aan zit te komen omdat er een enorme opportunity is (deze conclusie komt Atomico uiteraard niet slecht uit). Interessant is ook dat een andere investeerder, Thomas Grota van T-Venture Holding, ook enorme kansen in Europa ziet, maar hij verwacht juist dat minder US investeerders interesse hebben in groeikapitaalrondes (Series B t/m D) en meer Aziatische investeerders. We zullen zien…

In de analyse is geen uitsplitsing gemaakt voor de situatie in Nederland, maar ik heb het gevoel dat ook bij ons de later-stage funding een bottleneck, en daardoor tegelijkertijd een grote kans is.

Prime Ventures slingert haar Rad van Fortuin aan

Drie deals in korte tijd
Het gebeurt niet elke maand dat een Nederlandse venture capitalist drie deals binnen korte tijd aankondigt. Des te opvallender dat Prime Ventures in de afgelopen maand bekend maakte dat er investeringen zijn gedaan in Falcon Social, Forcare en DealerDirect. Daarnaast maakt Prime Ventures in een persbericht bekend dat er de komende weken nog meer deals zullen worden aangekondigd. De vaart zit er dus lekker in. Maar zijn de investeringen ook consequent ten opzichte van hun portfolio?

In deze quick scan analyse onderzoek ik de consistentie van de investeringsstrategie van Prime Ventures en kijk ik of en hoe goed de laatste drie deals passen binnen de bestaande portfolio van Prime Ventures.

Het Rad van Fortuin van Prime Ventures.

Nederlandse venture capital investeerders, waarom bloggen jullie niet?

Als ik een startup in de VS zou hebben – bijvoorbeeld een nieuw platform dat twee groepen gebruikers bijeen brengt voor de uitwisseling van ‘iets’ – en op zoek zou zijn naar venture capital dan zou ik als eerste willen praten met Fred Wilson van Union Square Ventures. Waarom? Ten eerste omdat USV vaker in platformen heeft geïnvesteerd (dit is blijkbaar wat ze zoeken) en ten tweede omdat Fred erg veel kennis heeft over marktplaatsen, web 2.0 en platformen. Die expertise etaleert hij door erover te bloggen. Omdat ik met mijn startup niet alleen geld, maar ook juist expertise nodig heb, en ik zie dat hij over die expertise beschikt, heeft hij daarom mijn voorkeur. Op diezelfde manier zou ik graag met Tomasz Tunguz een kop koffie willen drinken als ik een Software-as-a-Service startup zou hebben, met Mark Suster als ik een groot maar onconventioneel idee zou hebben, of met Ben Horowitz als ik een consumer softwarebedrijf zou runnen. Deze VCs, en zo zijn er nog veel meer voorbeelden te vinden, tonen hun ervaring, domeinkennis en investeringsvoorkeuren in hun blogs. En ik ben daar gevoelig voor.

En niet alleen ik. Ondernemers verwachten ook meer transparantie van investeerders. 96% van de Amerikaanse ondernemers gaat liever in zee met een venture capitalist (VC) die blogt of transparant is; 52% van de ondernemers vindt het essentieel dat een VC blogt, 44% vindt het nice-to-have. Dit blijkt uit onderzoek van de eerder genoemde Mark Suster, managing partner van venture capital firm Upfront Ventures. Een goed blog kan, kortom, een concurrentievoordeel bieden voor VCs. Zou dit werkelijk anders zijn in Nederland?

Feit is; Nederlandse VCs bloggen niet. Niemand! Van de ruim 40 Nederlandse venture capital firms die ik heb onderzocht, blogt er geen een*.

Veel geld opgehaald door Nederlandse startups in 2014

Nederlandse startups hebben dit jaar veel geld opgehaald bij investeerders. Dit blijkt uit inventarisaties van NRC Q en StartupJuncture, die deze week allebei hun eigen onderzoeksresultaten hebben gepresenteerd. De schattingen lopen uiteen van €62 miljoen (NRC Q) tot €500 miljoen (StartupJuncture).

Overzicht van deals in 2014. Via NRC Q (€).

NRC Q heeft 53 startups geïdentificeerd die een investering hebben opgehaald. Het totaal geïnvesteerde bedrag wordt ingeschat op €62 miljoen, maar NRC Q geeft daarbij aan dat het werkelijke bedrag waarschijnlijk veel hoger ligt. Een reden hiervoor is dat veel investeringen niet bekend worden gemaakt.

StartupJuncture heeft een overzicht met 75 deals gemaakt, waarvan het totaal geïnvesteerde bedrag wordt berekend op ruim €500 miljoen.

Het verschil in bedrag tussen NRC Q en StartupJuncture is deels te verklaren door de verschillende definities die zijn gebruikt. NRC Q heeft bijvoorbeeld alleen startups meenomen die in of na 2010 zijn opgericht. Hierdoor worden de grootste investeringen uit de lijst van StartupJuncture, in Adyen (maar liefst €200M) en Takeaway.com (€73M), niet meegerekend.

Stel dat het opgehaalde kapitaal in 2014 inderdaad €500 is, is dit dat meer dan vorig jaar? StartupJuncture en NRC hebben vorig jaar niet deze analyse gemaakt, dus een directe vergelijking ontbreekt. NVP, de Nederlandse Vereniging van Participatiemaatschappijen, verklaart over 2013 dat er een recordaantal venture capital investeringen (€194 miljoen in 190 jonge bedrijven) is gedaan. In dat opzicht zou 2014 een nieuw recordjaar zijn, met een meer dan verdubbeling qua geïnvesteerd kapitaal. Het is echter aannemelijker dat de datasets niet direct vergelijkbaar zijn door verschillen in o.a. definities, inside-knowledge en dataverzamelingsmethoden, en doordat niet alle deals in de analyses zijn opgenomen.

Hoe dan ook is 2014 een goed jaar geweest voor wat betreft het ophalen van investeringen. Wij kijken uit naar een succesvol 2015!

The Paradox of Venture Capital Success in Regional Entrepreneurial Ecosystems

“A Rainforest is a human ecosystem in which human creativity, business acumen, scientific discovery, investment capital, and other elements come together in a special recipe that nurtures budding ideas so they can grow into flourishing and sustainable enterprises.”

Venture capital investors Victor W. Hwang and Greg Horowitt use the analogy of a biology ecosystem to describe the distinctive elements of successful entrepreneurial ecosystems in their book The Rainforest – The Secret to Building the Next Silicon Valley. Entrepreneurial ecosystems are, to put it really short, subject to the (diversity of) people who are in it and their ability to interact and collaborate.

An entrepreneurial ecosystem is not something you just decide – on a good day, with a drink in your left hand – to build. It is something that needs to grow organically (hence: ‘rainforest’), which you can speed up at best. Ecosystems need their momentum to attract (or retain) talent, ideas, and capital (to name just a few ingredients).

While I was studying the entrepreneurial ecosystem of Twente (the Netherlands) and success factors of other ecosystems not too long ago, it got me thinking; can the success of a company that is ‘raised’ in an ecosystem have a negative impact on the very same ecosystem?

Alle succesvolle startups hebben een investeerder op de achterbank, toch?

Dus jij denkt dat je een investeerder nodig hebt om de befaamde ‘chasm’ en ‘valley of death’ van Geoffrey Moore te overbruggen? Zou kunnen. Je bent een ambitieuze ondernemer, volop aan het pionieren en bouwen aan je concept. Je product heeft zich op kleine schaal bewezen en het wordt tijd om groot te denken. De wereld moet worden veroverd. Een investeerder mag niet ontbreken. Bovendien hebben alle succesvolle startups een durfkapitalist op de achterbank zitten toch?

Niet echt. Er zijn genoeg argumenten om wel of juist niet een investeerder aan te trekken. Maar het aantrekken van funding lijkt soms meer een doel op zich te zijn in plaats van een middel om bijvoorbeeld je groei te versnellen. Het lijkt zelfs alsof er meer aandacht en waardering is voor de ondernemers die een half jaar tijd gebruiken om 2 miljoen aan investeringen binnen te halen dan de ondernemers die in diezelfde periode 2 miljoen omzet weten te realiseren.

The Dark Side of the Moon

Een overzicht krijgen van de venture capitalists (VCs) die in Nederland actief zijn, is nog wel een keer te doen. Maar hoe komen de VCs aan hun geld? Welke belangen hebben zij te behartigen? Ik neem een kijkje aan de minder bekende kant van venture capital, oftewel de ‘dark side of the moon’.

Doorgaans richten VCs fondsen op waarin limited partners (LPs) kapitaal naar toe kunnen alloceren. De LPs zijn o.a. pensioenfondsen, asset managers, verzekeringsmaatschappijen en overheden. Vanuit deze fondsen investeren VCs vervolgens in veelbelovende bedrijven. Winsten uit de investeringen (bijv. door gerealiseerde exits) worden uiteindelijk naar rato van aandeel in het fonds uitbetaald aan de LPs. De LP–VC–venture relatie ziet er visueel ongeveer zo uit: